Zobacz w naszej bazie

Miętus lubi zimę

2014-03-03 11:31:04 (ost. akt: 2014-03-03 11:23:37)
Miętus lubi zimę

Autor zdjęcia: Wikipedia

Miętus to jedyna ryba z rodziny dorszowatych, która występuje w naszych wodach słodkich. Lubi duże głębokości i niskie temperatury, a jego mięso jest bardzo cenione przez smakoszy.

Ryby z rzędu dorszokształtnych (Gadiformes) należą do ryb morskich o bardzo dużym znaczeniu gospodarczym. Jedynym słodkowodnym przedstawicielem rodziny dorszowatych występującym w polskich wodach jest miętus (Lota lota).
Zasięg jego występowania to północna i środkowa Europa (gdzie sięga do południowych wybrzeży Francji i północnej części Półwyspu Bałkańskiego), północna Azja oraz Ameryka Północna.
Należy do ryb zimnolubnych. Aktywny zimą przy temperaturze wody 0 do 3 stopni C. W okresie upałów, gdy temperatura wody sięga 20 st. C, miętus popada w odrętwienie - nie żeruje, nie pływa, leży nieruchomo w ciemnych kryjówkach na dnie. Również tarło ma miejsce zimą, w grudniu i styczniu, przy temperaturze wody 2 do 4 st. C. Ikra drobna, zawiera duża kroplę tłuszczu, dzięki czemu unosi się w toni wodnej. Co roku miętusy wybierają to samo miejsce, o podłożu piaszczystym lub żwirowatym, na złożenie ikry. Osobniki żyjące w jeziorach na tarło płyną do rzek, wpływających do tych zbiorników. Samce dojrzewają w trzecim, samice pod koniec czwartego roku życia.
Miętus jest gatunkiem o wysokich wymaganiach tlenowych, bardzo wrażliwym na zanieczyszczenia. Występuje w rzekach o wartkim nurcie wody i żwirowatym dnie, w zbiornikach zaporowych i głębokich jeziorach, jak np. Hańcza, najgłębsze polskie jezioro. Może też wchodzić do wód słonych.
Żyje przy dnie, preferuje kryjówki, chroniące go przed światłem dziennym. W wodach płynących miętusy zazwyczaj ukryte są między konarami, zwalonymi drzewami lub w przypadku mniejszych osobników - w szczelinach utworzonych z kamieni. W jeziorach natomiast bytują w najgłębszych strefach, gdzie woda nie osiąga wyższych temperatur. Jako swoje kryjówki wybiera tam uskoki, szczeliny skalne i wielkie głazy.
Jest to typowa ryba denna. Żywi się głównie w nocy larwami owadów, skorupiakami, mięczakami, narybkiem żywym i martwym. W starszym wieku odżywia się rybami (jazgarz, kiełb, płoć). Jego przysmakiem jest też rybia ikra i wylęg, co może powodować szkody w potokach pstrągowych.
Kształtem ciała przypomina trochę suma. Ma małą, szeroką i płaską głowę, szeroki pysk, otwór gębowy skierowany lekko w dół, silne szczęki wypełnione są małymi ostrymi zębami, ułożonymi w wielu rzędach. Takie same zęby występują w okolicy gardzieli. Oczy są stosunkowo małe, owalne i lekko wytrzeszczone. Cechą charakterystyczną jest pojedynczy, dość długi wąsik na podbródku. Przy otworach nosowych znajdują się dwa krótkie wąsiki. Ciało jest silnie wyciągnięte, z przodu walcowate, w tyle ścieśnione bocznie. Ma dwie płetwy grzbietowe, pierwsza krótka, wsparta na 9 – 16 promieniach, druga długa (67 – 85 promieni), prawie tej samej długości, co płetwa odbytowa (65 – 78 promieni). Płetwy brzuszne mają położenie gardłowe, przed piersiowymi. Zaokrąglona płetwa ogonowa jest symetryczne (dificerkiczna). Barwa ciała - od jasnobrązowej po oliwkowozieloną, tworzącą na bokach charakterystyczny, marmurkowy rysunek. Strona brzuszna biaława. Młode osobniki są prawie czarne. Ubarwienie, w zależności od podłoża może być zmienne. Ciało pokrywa drobna łuska, głęboko osadzona w skórze, pokryta gęstym śluzem. Łuska sięga na głowę, aż do nozdrzy. Jest bardzo żywotną rybą, potrafi przetrwać poza wodą w chłodnym i wilgotnym powietrzu przez kilka godzin.
Jest rybą drapieżna i bardzo żarłoczną, ale rośnie bardzo wolno. W naszych warunkach osiąga długość 50 cm i wagę 2 kg. Najczęściej łowione są osobniki ważące około 0,5 kg. Okres ochronny trwa od 1 grudnia do końca lutego, minimalny wymiar 25 cm.
Jest rybą o wysokich walorach smakowych. Mięso miętusa jest chude, ale bardzo smaczne. Za przysmak uznawana jest jego wątroba, która zajmuje większą część jamy brzusznej.
Miętus jest rybą dość pospolitą w naszych wodach, ale niezbyt licznie występującą. Dlatego nie ma znaczenia gospodarczego. Łowiony jest przy okazji połowów innych gatunków.
W Polsce nie podlega ochronie gatunkowej, w Regulaminie amatorskiego połowu ryb Polskiego Związku Wędkarskiego objęty okresem ochronnym (od 1 grudnia do końca lutego) i wymiarem ochronnym (na Odrze od ujścia Warty do granic z wodami morskimi wynosi 30 cm, w pozostałych wodach 25 cm).
Jolanta Szlachciak
Autorka jest doktorem w Katedrze Zoologii na Wydziale Biologii i Biotechnologii Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie

Komentarze (0) pokaż wszystkie komentarze w serwisie

Dodaj komentarz Odśwież

Dodawaj komentarze jako zarejestrowany użytkownik - zaloguj się lub wejdź przez FB

Zobacz również