Smutny los kąkola polnego

Pojedyncze osobniki można spotkać sporadycznie na terenach porolniczych. Kąkol polny (Agrostemma githago) posiada wzniesioną, owłosioną łodygę, rozgałęziającą się, osiągającą wysokość do 90 cm. Na szczycie każdej łodyżki wyrasta pojedynczy liliowy kwiat złożony z pięciu płatków korony w otoczeniu pięciu zielonych, długich i owłosionych działek kielicha. Liście są naprzeciwległe, równowąskie, także owłosione. Owocem jest torebka z licznymi czarnymi nasionami. Cykl życiowy tej rośliny ewolucyjnie zsynchronizował się z cyklem życiowym zbóż. Gatunek kwitnie w tym samym czasie co zboża i w tym czasie co zboża wydaje swoje owoce. Jest rośliną w całości silnie trującą dla ludzi i zwierząt hodowlanych. Spożycie wypieków z mąki z domieszką zmielonych nasion kąkola może spowodować paraliż mięśni oddechowych i śmierć. Z drugiej zaś strony z tychże nasion robi się przymoczki i leczniczo używa ich zewnętrznie na krosty i wysypki skórne. Przez wiele lat stosowania herbicydów (chemiczne środki chwastobójcze) zwalczono kąkol tak skutecznie, że stał się rośliną wymierającą. Zaistniała sytuacja stawia przed naukowcami niemałe wyzwania, bo nie można dopuścić do całkowitego wymarcia już ginących roślin, nawet jeśli są niebezpiecznymi chwastami. Zostały stworzone specjalne ogrody dla ginących chwastów, między innymi takich jak kąkol. Te biblijne „Arki Noego”- współczesne „banki genów”są wielką szansą na zachowanie bioróżnorodności na Ziemi.

Maria Olszowska
Autorka jest emerytowaną nauczycielką biologii. Pochodzi z Krakowa, od trzydziestu lat mieszka w Mrągowie. Wciąż odkrywa piękno Mazur i chciałaby zachęcić innych do poznawania cudów tej krainy