Piękno i strach w kolorze larwy

2014-08-04 11:25:05 (ost. akt: 2014-08-04 11:20:54)
Efektowne futerko gąsienicy niedźwiedziówki nożówki

Efektowne futerko gąsienicy niedźwiedziówki nożówki

Autor zdjęcia: Maria Olszowska

Gdy mówimy o kimś „a to larwa”, raczej nie jest to komplement. Skąd takie nieprzyjazne nastawienie do larw? Przecież na przykład obserwując gąsienice motyli możemy odnieść wrażenie, że jesteśmy na pokazie mody.

Trwa kolorowe lato. Na roślinnych pędach żerują rozmaite larwy. To stadia rozwoju młodocianego bardzo wielu zwierząt, najczęściej różniące się od dorosłych osobników danego gatunku. Powszechnie znane są kijanki - larwy płazów i budzące nieuzasadniony wstręt gąsienice motyli. Postacie larwalne nie cieszą się naszą sympatią, bo kojarzą się z brzydotą i czyhającymi na nas niebezpieczeństwami z ich strony. Z tych powodów budzą w wielu ludziach odrazę i lęk. Czy w przyrodzie znajduje to pełne potwierdzenie ?


Pokaz mody w futrach i … nago


Przyjrzyjmy się niektórym larwom. Obserwując gąsienice motyli, możemy odnieść wrażenie, że jesteśmy na pokazie mody. Modelki są wyjątkowo piękne i prezentują wyszukane ubiory, których projektantem jest natura. Szczególnie gąsienice ciem imponują bogactwem barw i wzorów. Niewielkich rozmiarów (około dwóch centymetrów) gąsienica wieczernicy szczawiówki (Acronicta rumicis) zachwyca pięknymi, jaskrawymi kolorami i fantastyczną kompozycją barwną. Na jej ciemnym ciele pięknie kontrastują czerwono-białe plamy. Część z nich układa się w falujący pasek. Widoczne są też „dodatki” w postaci różnej długości włosków. Gąsienice te żerują na różnych gatunkach roślin. Niesamowicie wygląda strój gąsienicy kapturnicy byliczanki (Cucullia artemisiae). Ta gąsienica to wirtuoz mimikry. Swoim kształtem i barwnym wzorem przypomina kwiaty bylicy, na której żeruje. Trzeba dobrze się przyjrzeć, aby ją odróżnić od tła. Gąsienice rusałki pawika (Inachis io) są prawdziwymi elegantkami w czarnym stroju z białymi, punktowymi plamkami, prezentującymi się pięknie na ich robakowatym ciele z delikatnymi igłami. Efektowne i gęste futra mają gąsienice niedźwiedziówek. Larwa niedźwiedziówki nożówki (Arctia caja) ma około pięciu centymetrów długości. Jest polifagiem i można ją spotkać na pędach wielu roślin. Brązowo-czarne ciało posiada białe plamki, ułożone w linie. Długie i gęste włosy oświetlone promieniami słońca, przybierają odcień popielaty. Duże rozmiary posiadają również larwy barczatki - zawisaka tawulca (Sphinx ligustri). Ta piękna gąsienica jest naga, jasnozielona z pięknie kontrastującymi fioletowo-białymi ukośnymi paskami i żółtymi oraz białymi plamkami po bokach ciała. Na końcu odwłoka ma charakterystyczny kolec.

Tłusty piechur i brązowa nimfa


Ciekawą larwą żyjącą w drewnie roślin jest gąsienica trociniarki czerwicy (Cossus cossus). Ma długość około 10 cm i ładnie dobrane odcienie czerwieni. To znakomity piechur, mimo, że jest opasła i sprawia wrażenie mało aktywnej. Ładny strój posiada gąsienica grotnika chabrowiaka (Eupithecia centaureata), motyla z rodziny miernikowców. Na jej robakowatym beżowym ciele występują regularne brązowe pasma. Żywi się kwiatami. Potrafiła w ciągu dnia ogołocić kilka koszyczków kwiatowych złocienia właściwego. Larwy miernikowców są doskonałymi akrobatkami, a nazwę zawdzięczają sposobowi poruszania się, w czasie którego wyginają ciało w pałąk, jakby coś odmierzały. Gąsienice niektórych motyli wyglądają groźnie. Larwa rzadkiej ćmy potwory buczynówki (Stauropus fagi) jest dość dziwaczna i duża (ponad 5 centymetrów). Choć wygląda przerażająco, jest „tylko” roślinożerna. Nie jest jaskrawo ubarwiona, ale przy bliższej obserwacji zobaczymy na jej jasnym ciele barwne, delikatne, fantazyjne wzory. Na głowie występują potężne poruszające się szczęki a odnóża wyglądają rachitycznie. Rzuca się w oczy długi odwłok i ostro zakończone niewielkie wyrostki na grzbiecie. Obecność odnóży w takiej formie jest unikalna u gąsienic motyli. Są też larwy, których wygląd niewiele się różni od postaci dorosłej owada (imago). Takimi są brązowawe nimfy wtyka straszyka (Coreus marginatus), poruszajace się powoli i dostojnie. Są sokopijne, wysysają soki z roślinnych liści.

Tych larw nie lubimy


Larwy są stadium rozwojowym, w którym mogą rosnąć i linieć, dlatego są niezwykle żarłoczne. Muszą zgromadzić zapasy pokarmowe, aby później móc przeobrazić się albo w dorosłą postać albo w przypadku motyli w poczwarkę, która nie pobiera już pokarmu. Ponieważ w większości larwy odżywiają się pokarmem roślinnym, wyrządzają szkody w naszych sadach, ogrodach i na polach uprawnych. Na przykład żerujące gąsienice namiotnika jabłoniowego (Hyponomeuta malinellus) uszkadzają zarówno liście, jak i pączki jabłoni, zaś larwy stonki ziemniaczanej (Leptinotarsa decemlineata) niszczą pędy uprawianych ziemniaków. Natomiast gąsienice mklika mącznego (Ephestia kuehniella) żerują na produktach spożywczych, niszcząc je. Larwy kleszczy (Ixodes ricinus), o których głośno od kilku lat, mogą przenosić groźną boreliozę i wirusowe zapalenie opon mózgowych.

Jedwabisty larwi kokon


Czy larwy są tylko nieproszonymi gośćmi? Patrząc z innego punktu widzenia, musimy stwierdzić, że roślinożerne gąsienice są też naszymi sprzymierzeńcami w walce z chwastami. Drapieżne larwy będące naturalnymi wrogami innych owadów, pomagają nam zwalczać szkodniki. Larwy biedronki siedmiokropki (Coccinella septempunctata) skutecznie zwalczają mszyce. Gąsienice jedwabnika morwowego (Bombyx mori) są hodowane przez człowieka w celu uzyskania kokonów stanowiących surowiec do produkcji jedwabiu naturalnego. Ale i same larwy znajdują się w jadłospisie wielu innych zwierząt.
Jak widać „wstrętne” larwy niekoniecznie są wstrętne. I niekoniecznie są tylko naszymi wrogami, bo bywają również sprzymierzeńcami. Choć mogą być dla człowieka uciążliwe, to jednak w ogólnym rozrachunku są niezwykle ważnym ogniwem wielu łańcuchów pokarmowych, zapewniając równowagę biologiczną w przyrodzie. Dobrze wiemy, że każdy medal ma zawsze dwie strony....

Maria Olszowska
Autorka jest emerytowaną nauczycielką biologii. Pochodzi z Krakowa, od trzydziestu lat mieszka w Mrągowie. Wciąż odkrywa piękno Mazur i chciałaby zachęcić innych do poznawania cudów tej krainy


Komentarze (0) pokaż wszystkie komentarze w serwisie

Dodaj komentarz Odśwież

Dodawaj komentarze jako zarejestrowany użytkownik - zaloguj się lub wejdź przez FB

Zobacz również