Lada chwila możemy się spodziewać wiosennego powrotu czajek na nasze tereny. Według ludowego przysłowia – „Na świętego Kazimierza wylata czajka spod pierza”. Kazimierz - przypominamy - świętuje 4 marca.
Te charakterystyczne ptaki są jednymi z pierwszych, które po zimowej przerwie powracają na nasze tereny. Wszystkim chyba znany jest wizerunek tych czarno–białych ptaków z długim, wyrastającym z tyłu głowy czubem z piór. Czajki jednak nie do końca są czarno–białe. Jeśli się dobrze przyjrzeć, wierzch ciała tych ptaków wyraźnie mieni się w słońcu zielonkawym połyskiem, natomiast ich skrzydła odbijają się purpurowym blaskiem. Samice są bardzo podobne do samców – mają jednak nieco krótszy czubek i więcej zielonego nalotu na skrzydłach.
Przeloty czajek rozpoczynają się już w drugiej dekadzie lutego, a ich szczyt przypada na drugą połowę marca. Na Mazurach zwykle już na początku miesiąca można zobaczyć pierwsze, przybyłe osobniki.
Bardzo często o tej porze roku na łąkach i polach zalega jeszcze spora warstwa śniegu i ptaki przez jakiś czas muszą zmagać się z zimową rzeczywistością. Co roku z utęsknieniem czekam na czajki, gdyż obserwacje tych ptaków dostarczają naprawdę wielu wrażeń. Za każdym razem spotkania te są inne i nieprzewidywalne.
Szczególnie widowiskowe są toki czajek, które przypadają z reguły na połowę marca. Areną tych przedstawień są rozległe, podmokłe łąki, pastwiska, a także pola, z licznymi kałużami i oczkami wodnymi, powstałymi ze stopniałego śniegu.
Samica wówczas wybiera dogodne miejsce, przy brzegu wody, skąd ma dogodny, niczym nie zasłonięty widok. Przestrzeń powietrzna w takich chwilach należy do samca, który przed swoja wybranką za każdym razem chce zaprezentować jedyny i niepowtarzalny program popisów. Akrobacje, jakie wykonuje w czasie lotów tokowych samiec czajki, bardzo przypominają występy zawodowych pilotów na pokazach i piknikach lotniczych. Myślę, że niejeden brawurowy układ naszych odważnych pilotów był inspirowany podniebnym szaleństwem podnieconych czajek. Samce wzbijają się w powietrze, po czym gwałtownie opadają, przekręcają się na plecy, robią pętle, beczki i inne widowiskowe figury.
Nie może być lipy! Każdy taki występ podlega surowej ocenie fachowego, jednoosobowego jury w postaci samicy szukającej najsprawniejszego lotnika. Po udanym pokazie dalsze zaloty kontynuowane są już na ziemi, gdzie ptaki kłaniają się wzajemnie, ganiają się i rozpościerają skrzydła.
Na zupełnie inne wrażenia trzeba się przygotować podczas spotkania z czajkami pod koniec kwietnia lub w maju. W tym okresie zwykle rodzina czajek jest już w posiadaniu gniazda, w którym znajduje się ich najcenniejszy skarb – od 3 do 5 jaj. Gniazdo usytuowane jest na ziemi, na otwartej przestrzeni łąk i pastwisk.
Tak naprawdę jest to niewielki dołek, skąpo wyścielony źdźbłami traw. Żadnego maskowania, żadnej ochrony, żadnego specjalnego zabezpieczenia. Wydawałoby się, że w obliczu obecności w środowisku czajek wielu drapieżników, bezustannie patrolujących teren w poszukiwaniu łupu, tak łatwo dostępne gniazdo nie daje żadnych możliwości na sukces lęgowy tych ptaków. Tymczasem czajki mają swój patent na ochronę jaj, a później piskląt, na który składa się: własna odwaga, bojowość, agresja i determinacja.
Niejednokrotnie miałem okazje osobiście się przekonać o wyjątkowej zadziorności i nieustępliwości tych ptaków, gdy nieświadomie w okresie lęgowym wtargnąłem na teren w pobliżu ich gniazda. Wprawdzie jeszcze nigdy nie oberwałem po głowie od zdeterminowanych rodziców, ale gdybym się zbliżył jeszcze kilka kroków to kto wie…
A muszę przyznać, że samo pozorowanie ataków tych niemałych w końcu ptaków (wielkości gołębia), przelatujących tuż nad głową - z niesłychanie donośnym, wręcz ogłuszającym, rozpaczliwym wrzaskiem - robi wrażenie. Naładowane energią czajki potrafią przegonić krążącego w pobliżu ich gniazda dużo większego myszołowa i jeszcze dobrze dać mu w skórę.
Póki co jeszcze mamy scenerię zimową i czekamy na pierwsze czajki. Jednak na zakończenie wypadało by przekazać jakąś pozytywną informację zarówno dla czytelników, jak i czajek. A więc 12 marca będą imieniny Grzegorza, a wiadomo, że na świętego Grzegorza idzie zima do morza. I tego się trzymajmy…
Krzysztof Pawlukojć
Krzysztof Pawlukojć
Komosa to rodzaj roślin, obejmujący ponad 100 gatunków spotykanych na całym niemal świecie. W Polsce... 
Gatunek średniego ptaka z rodziny krukowatych (Corvidae), zasadniczo wędrowny, choć duża część osobników... 
Rybołów różni się pod kilkoma względami od innych dziennych ptaków drapieżnych. Jego palce są jednakowej... 
Żubr jest jedynym gatunkiem ze swojego rodzaju zasiedlającym Europę w okresie Holocenu, czyli ponad 11... 
Gatunek owada z rzędu ważek, należący do podrzędu ważek różnoskrzydłych. Występuje na półkuli północnej.... 
Komentarze (2) pokaż wszystkie komentarze w serwisie
Dodaj komentarz Odśwież
Zacznij od: najciekawszych najstarszych najnowszych
Dodawaj komentarze jako zarejestrowany użytkownik - zaloguj się lub wejdź przez
rencista #252147 | 83.28.*.* 8 kwi 2011 18:58
tak ,też widziałem czajki w Bartągu
!
odpowiedz na ten komentarz
Beata #234029 | 77.253.*.* 18 mar 2011 19:19
A w Gminie Srokowo czajki pojawiły się 12 marca
!
odpowiedz na ten komentarz