Wysoczyzna Elbląska od A do Z: E jak Elbląskie Towarzystwo Starożytności

E jak Elbląskie Towarzystwo Starożytności
Spośród wielu dawnych organizacji działających na rzecz popularyzacji i zachowania walorów kulturowych Wysoczyzny Elbląskiej szczególne zasługi ma Elbląskie Towarzystwo Starożytności (Elbinger Altertumsgesellschaft). Powstało w drugiej połowie XIX wieku z inicjatywy ówczesnych elit miejskich, między innymi: urzędników, nauczycieli, handlarzy, prawników i inżynierów skupionych wokół dawnej Resursy Humanitas. Władze Elbląga popierały te działania ze względu na zainteresowanie rozwojem muzeum miejskiego.

Romantyczna Wysoczyzna
Powstaniu Towarzystwa sprzyjał panujący wówczas w krajach niemieckich romantyczny ruch Sturm und Drang Hamanna i Herdera. Jednym z jego założeń było zwiększenie zainteresowania odmianami folkloru lokalnego. Spisywano, badano i opisywano ludowe legendy i podania. Dawne wierzenia, obyczaje i obrzędy odsłoniły przed intelektualistami bogaty świat starożytnych Prusów oraz Gotów. Na tej podstawie przez cały wiek XIX etnografowie, archeolodzy, historycy i krajoznawcy prześcigali się w opisywaniu mitów i legend związanych z konkretnymi miejscami. Wiele miejsc Wysoczyzny Elbląskiej: wzgórz, strumieni, głazów, ustroni i drzew otrzymywało nowe poetyckie nazwy.

Gród i osada w Łęczu zamieszkane były od ok. 400 p.n.e. Badania archeologiczne z ramienia Elbląskiego Towarzystwa Starożytności odbyły się tam w 1885 r. Na grafikach szkic grodziska autorstwa prof. Roberta Dorra oraz fragmenty odkrytej ceramiki

Ludzie z pasją
Podczas pierwszego walnego zgromadzenia Towarzystwa w dniu 21 października 1874 roku przyjęto tymczasowy statut stowarzyszenia. Nadrzędnym celem organizacji było pogłębianie wiedzy na temat historii i prehistorii okolic Elbląga poprzez badania naukowe i gromadzenie zabytków. Członkowie Towarzystwa organizowali wykłady, prelekcje, wycieczki po regionie oraz oprowadzali po muzeum miejskim. Towarzystwo utrzymywało kontakty z badaczami z innych miast. Warto tu wspomnieć m.in. pierwszego dyrektora Zachodniopruskiego Muzeum Prowincjonalnego w Gdańsku (Westpreußisches Provinzial-Museum) Hugo Conwentza, pioniera ochrony przyrody europejskiej.

Niezwykłe odkrycia
Towarzystwo prowadziło także intensywne badania archeologiczne, głównie w okresie prezesury profesora Roberta Dorra, prekursora elbląskiej archeologii. Przebadano lub odkryto 14 grodzisk, 33 osady i miejsca ze śladami osadnictwa, 11 kurhanów i 32 cmentarzyska. Były to znaleziska z różnych okresów m.in. z epoki kamienia, epoki żelaza i wczesnego średniowiecza. Przebadano archeologicznie wiele podelbląskich miejscowości, między innymi: Łęcze, Suchacz, Kadyny, Wikrowo, Sierpin, Weklice czy Skowronki na Mierzei Wiślanej. Dzięki wykopaliskom muzeum miejskie wzbogacało się o nowe cenne eksponaty. Odkrycia Towarzystwa potwierdziły tezę obecności człowieka na terenie Wysoczyzny Elbląskiej już od młodszej epoki kamienia. Badania udowodniły też m.in. występowanie na tych terenach mamutów, których kości i ciosy eksponowano w muzeum miejskim. Członkowie Elbinger Altertumsgesellschaft poszukiwali także legendarnej osady Truso.
Działalność Elbląskiego Towarzystwa Starożytności definitywnie zakończyła II Wojna Światowa i mobilizacja większości młodszych badaczy.
Czytelników chcących pogłębić wiedzę na temat początków elbląskiej archeologii, odsyłam do obszernej i niezwykle ciekawej pracy doktora Rafała Panfila pod tytułem "Elbląskie Towarzystwo Starożytności (Elbinger Altertumsgesellschaft) w latach 1873 – 1945".

A już w piątek 24 marca w Dzienniku Elbląskim przeczytacie o florze wiosennej.

Turystyczne Abecadło z Parkiem Krajobrazowym Wysoczyzny Elbląskiej:

A jak Abegg

B jak bielik

C jak cesarz

D jak dzięcioł

Wysoczyznę Elbląską polecamy zwiedzać przy pomocy aplikacji Kraina Buka. To idealny przewodnik dla wszystkich aktywnych turystów, chcących poznać urokliwe miejsca i zakątki Wysoczyzny Elbląskiej. Aplikacja pokaże najciekawsze miejsca, zabytki, pomniki przyrody i inne okoliczne atrakcje do odkrycia w trakcie urlopu lub wolnego weekendu. Zeskanuj kod QR, by pobrać aplikację na swój telefon.