Wróbel zwyczajny, wróbel domowy, jagodnik

Królestwo
zwierząt
Typ
strunowce
Podtyp
kręgowce
Gromada
ptaki
Podgromada
Neornithes
Rząd
wróblowe
Rodzina
wróblowate
Rodzaj
Passer
Gatunek
wróbel zwyczajny

Wróbel zwyczajny, wróbel domowy, jagodnik

Kategoria
Zwierzęta > Ptaki
Nazwa łacińska
Passer domesticus
Sposób odżywiania
roślinożerne
Przeciętna długość życia
10 lat
Gatunek małego ptaka osiadłego z rodziny wróblowatych, zamieszkującego Europę i Azję. Pierwotnie ptak półpustyń i stepów, pochodzi prawdopodobnie z Półwyspu Arabskiego i Azji Mniejszej. Skolonizował ludzkie osiedla wraz z rozwojem rolnictwa, prawdopodobnie przed kilkoma tysiącami lat. Występuje wszędzie tam, gdzie mieszka człowiek.

Krępy, o stosunkowo dużej głowie i mocnym dziobie. U samca wierzch ciała brązowy z ciemniejszymi paskami, spód szary. Policzki szare, oddzielone brązową pręgą od szarego wierzchu głowy. Na podgardlu czarny śliniak. Na policzku, w odróżnieniu od mazurka, brak czarnej plamki, a na skrzydle tylko jedna biała pręga. Dziób w okresie lęgowym czarny, a poza nim szary. Nogi brązowe lub różowe. Samice o szarobrązowym upierzeniu, na grzbiecie paskowanym, bez wyraźnych cech charakterystycznych. Nad okiem nie zawsze wyraźna jaśniejsza brew. Nogi różowe, dziób szary. Młode podobne do samic.
Wymiary średnie: długość ciała ok. 14-15 cm, długość czaszki 3,1 cm, długość dzioba 1,3 cm, rozpiętość skrzydeł ok. 21 cm, masa ciała ok. 30 g.

Obszar występowania

Poszczególne gatunki można spotkać:
- Wróbel zwyczajny (P. domesticus domesticus) – zachodnia i północna Europa przez północną Azję do północno-wschodniej Syberii i północnej Japonii, introdukowany w Ameryce, Afryce Południowe i Australii.
- P. domesticus balearoibericus – południowa Europa (za wyjątkiem Włoch) do środkowej Turcji.
- P. domesticus biblicus – Cypr, północny Izrael i północno-zachodnia Jordania do zachodniej Syrii i południowo-wschodnia Turcja do północno-zachodniego Iranu.
- P. domesticus hyrcanus – południowo-wschodni Azerbejdżan i północny Iran.
- P. domesticus persicus – środkowy Iran do zachodniego i południowego Afganistanu.
-wróbel indyjski (P. domesticus indicus) – południowy Izrael i południowa Palestyna przez Arabię i na wschód do Indii oraz środkowa Azja Południowo-Wschodnia.
- P. domesticus bactrianus – zachodni Turkmenistan i północno-wschodni Iran do zachodnich Chin oraz północno-zachodni Pakistan.
- P. domesticus parkini – północno-zachodnie i środkowe Himalaje.
- P. domesticus hufufae – północno-wschodnia Arabia.
- P. domesticus tingitanus – północno-zachodnia Afryka.
- P. domesticus niloticus – Egipt.
- P. domesticus rufidorsalis – Sudan i Erytrea.

W Europie populacja wróbli zmniejsza się, np. w Wielkiej Brytanii i Holandii od lat 80. XX w. spadła niemal dwukrotnie i gatunek jest tam uznawany za zagrożony. Zapewne taki spadek liczebności ma miejsce również w Polsce, ale wobec braku wyników długookresowych badań naukowych trudno to jednoznacznie stwierdzić. Nie wiadomo, co dokładnie jest przyczyną zmniejszania liczebności; najprawdopodobniej wchodzi w grę splot kilku czynników, wśród których wymienia się:
- nieprzystosowanie do chłodnego i wilgotnego klimatu Europy północnej (duża śmiertelność w czasie zim oraz deszczowego i chłodnego lata);
- spadek ilości owadów wskutek skażenia chemicznego gleby i większej intensywności zabiegów rolniczych i ogrodniczych;
- spadek ilości łatwo dostępnego dla ptaków owsa w wyniku rewolucji motoryzacyjnej i zniknięcia z ulic pojazdów zaprzęgowych, z reguły zaopatrzonych w karmę dla konia;
- spadek ilości łatwo dostępnego dla wróbli ziarna jęczmienia oraz pośladu i otrąb pszennych, związany ze znacznym zmniejszeniem przydomowej hodowli drobiu (głównie kur) w małych, tradycyjnych kurnikach na rzecz hodowli wielkoskalowej;
- drapieżniki (sroki, wrony, koty domowe, krogulce, puszczyki);
- epidemie chorób i pasożytów;
- konkurencja innych ptaków (np. gołębi) o pokarm;
- coraz mniej miejsc lęgowych (renowacje budynków, ocieplanie elewacji itp.);
- ogólny wzrost higieny i tzw. "teoria worków foliowych" - człowiek szczelnie opakowuje swoje śmieci i ptaki mają trudniejszy dostęp do potencjalnego źródła pokarmu.

Informacje na temat ochrony

Na terenie Polski gatunek ten jest objęty ścisłą ochroną.

Zdjęcie: Archiwum / Wróbel Domowy

Zobacz również