Leśny Kompleks Promocyjny „Lasy Mazurskie”

Obszar LKP jest południową częścią Doliny Wielkich Jezior Mazurskich, którą w ciągu roku odwiedza ok. 150 tys. turystów.
Wg stanu na 1. 01.2012 r. powierzchnia LKP wynosi 118 232,99 ha. W skład LKP „Lasy Mazurskie” wchodzą tereny, zarządzane przez:
1. RDLP Białystok - Nadleśnictwa: Maskulińskie, Pisz o pow. 64 804,99 ha
2. RDLP Olsztyn - Nadleśnictwa: Strzałowo, Spychowo, Mrągowo o pow. 51 655,00 ha;
3. Stację Badawczą Rolnictwa Ekologicznego i Hodowli Zachowawczej Zwierząt PAN w Popielnie o pow. 1 773,00 ha.

Administracyjnie obszar LKP „Lasy Mazurskie” położony jest w całości w województwie warmińsko-mazurskim, w powiatach: piskim, mrągowskim i szczycieńskim. Obejmuje gminy: Pisz, Biała Piska, Ruciane Nida, Mikołajki, Piecki, Mrągowo, Orzysz, Sorkwity, Rozogi, Świętajno, Szczytno, Dźwierzuty. Na tym terenie znajdują się liczne jeziora, w tym największe w Polsce Śniardwy, a ponadto Tałty, Mikołajskie, Bełdany, Nidzkie, Mokre, Łuknajno, Pogubie Wielkie.

Ślady bytowania gromad ludzkich na terenach Puszczy Piskiej sięgają początku starszej epoki kamiennej (10000 lat p.n.e.), są to znaleziska archeologiczne w postaci kościanych ostrzy – grotów, strzał, harpunów. Rozwój osadnictwa miał miejsce w epoce brązu (1700 lat p.n.e.-550 lat p.n.e.) i epoce żelaza (550 lat p.n.e. – do początku n.e.). Z tego okresu pochodzą cmentarzyska ciałopalne w Mojtynach, Zełwągach, Nawiadach i Onufryjewie. Są one związane z kulturą autochtonicznej ludności – Galindami (plemieniem należącym do Prusów). Najstarszym zabytkiem znalezionym na naszym terenie jest pochodzący ze schyłku starszej epoki kamienia (ok. 10000 lat p.n.e.) zdobiony grot z poroża łosia. Odkryto go przy brzegu zarośniętego jeziora koło Piecek.
Od około V wieku p.n.e. na omawianym obszarze zwiększyła się znacznie liczba punktów osadniczych. Osady takie odkryto miedzy innymi w Maradkach i Rybnie. Do najciekawszych należy osada nawodna przy brzegu jeziora Piłakno w pobliżu wsi Rybno. Zbudowano ją na ruszcie drewnianym nad taflą wody jeziora w pobliżu jego brzegu. W zlewisku spalonej osady udało się stwierdzić rozplanowanie jej drewnianej zabudowy, szczegóły konstrukcji. Z płycizny jeziora wydobyto przedmioty codziennego użytku jak: ceramikę, żarna, formę odlewniczą. Ustalono, iż osada istniała ok. 230 – 120 lat p.n.e. Z tego okresu pochodzi też kurhan w Jędrychowie.

Obszar LKP „Lasy Mazurskie” swoim zasięgiem obejmuje środkowo-wschodnią część województwa warmińsko-mazurskiego. Jest to region wyjątkowo atrakcyjny turystycznie. Sprzyjają temu duża liczba jezior, często atrakcyjnie położonych wśród lasów, malownicze kompleksy leśne pokrywające znaczną część obszaru oraz ukształtowanie terenu, bardzo zróżnicowane o wysokich walorach estetycznych. Tu znajduje się początek trasy spływu kajakowego Sorkwity – Babięta – Spychowo – Krutyń – Mikołajki – Wielkie Jeziora Mazurskie, uznanej za jedną z najpiękniejszych w Europie. Stale wzrasta zainteresowanie wypoczynkiem na terenach leśnych.
Właśnie dbanie o równowagę między rosnącym ruchem turystycznym a stabilnością naturalnych procesów w przyrodzie było jednym z celów powołania LKP Lasy Mazurskie.

Nadleśnictwa wspierają rozwój takich form, które nie są uciążliwe dla przyrody, dbają, aby ruch turystyczny był pod kontrolą, a zagospodarowanie turystyczne ograniczało penetrację w głąb Puszczy Piskiej. Dotyczy to zwłaszcza rezerwatów (których jest tu aż 12), ostoi zwierząt chronionych, drzewostanów cennych przyrodniczo. W ramach turystyczno-rekreacyjnego zagospodarowania lasów wydzielane są parkingi śródleśne oraz miejsca biwakowania. Na terenie każdego z nadleśnictw funkcjonują ścieżki przyrodniczo-dydaktyczne, a także ścieżki zdrowia. Wyznaczane są szlaki turystyki pieszej, biegnące brzegami jezior i najciekawszymi fragmentami lasu. Istnieją również wyznaczone szlaki do jazdy konnej, szlaki rowerowe oraz trasy narciarstwa biegowego. Rozwija się turystyka kwalifikowana (obserwacje ptaków, zwierząt, roślin). Przy obiektach turystycznych ustawiane są tablice informacyjno-edukacyjne. Wszystkie miejsca biwakowania są specjalnie przygotowane, z uwzględnieniem zasad ochrony p. pożarowej oraz potrzeb sanitarnych. Duży ruch turystyczny wymaga prowadzenia stałej kontroli, aby na terenie obiektów turystycznych panował porządek i zachowane były warunki estetyczne.

Na terenie Nadleśnictwa Maskulińskie można skorzystać z nowatorskiego projektu „Zielony Punkt Kontrolny”. Na 14 wytyczonych trasach łącznej długości około 275 km umieszczonych jest 80 stałych punktów kontrolnych. Łącząc możliwość poznania specjalnie wybranych, przyrodniczych walorów terenu z kształtowaniem umiejętności korzystania z mapy, na 120 km2 powierzchni projektu, można sportowo rozwijać się w
biegach terenowych, biegach narciarskie a także kolarstwie. Na trasach organizowane są w tych dyscyplinach zawody. Z zielonych punktów kontrolnych mogą naturalnie korzystać także "zwykli" spacerowicze, rowerzyści bądź amatorzy Nordic Walking.
Odwiedzając Puszczę Piską można też zwiedzić:
* w Mazurskim Parku Krajobrazowym - obszerną ekspozycję, pokazującą różnorodność fauny i flory Puszczy Piskiej w postaci eksponatów zwierząt, fotografii oraz starego sprzętu gospodarczego;
* na terenie Stacji Badawczej PAN i Fermy Jeleniowatych PAN w Kosewie - ekspozycje muzealne przedstawiające kolekcje zrzutów poroża jelenia szlachetnego, daniela, jelenia per Dawida, fotogramy przedstawiające bogactwo szaty roślinnej Puszczy Piskiej.
* Muzeum Ziemi Piskiej - wystawa przyrodnicza.
* W Nadleśnictwie Spychowo - Muzeum Leśne, gdzie przedstawiono historię nadleśnictwa i pracę leśnika na tle zmieniających się pór roku. Muzeum wyposażone jest w interaktywny system odtwarzania głosów przyrody.
Na mapie oznaczyliśmy siedzibę Mazurskiego Parku Krajobrazowego w Krutyni.