Kwiaty przedwiośnia

Wytwarzanie kwiatów jest związane z rozmnażaniem płciowym. Ten sposób rozmnażania zapewnił ogromną różnorodność osobników w danym gatunku dzięki mieszaniu się w potomstwie cech rodzicielskich. Spowodował, że rośliny kwiatowe opanowały niemal całe środowisko lądowe Ziemi. Wytworzone kwiaty muszą najpierw zostać zapylone, a potem zapłodnione, aby powstały nasiona - organy przetrwalne.

Wiatr zamiast pszczółki

Rośliny w zdecydowanej większości wytwarzają kwiatostany, będące skupiskiem wielu kwiatów, bowiem zwiększa to szanse zapylenia. Pyłek roślinny przenoszony jest albo przez wiatr, albo przez zwierzęta. Na przedwiośniu owady jeszcze nie latają, bo jest zbyt zimno, dlatego kwitnące o tej porze drzewa i krzewy są wiatropylne. Wiatropylność skuteczna jest jednak wtedy, gdy drzewa nie rozwinęły jeszcze liści, bo tylko wtedy pyłek może bez przeszkód trafić do celu. Nie wszyscy zdają sobie sprawę z faktu, że bazie, kotki - to kwiatostany. Są one wytwarzane jesienią i uśpione pozostają na zimę w zamkniętych w łuskowatych okrywach. Wczesną wiosną pączki kwiatowe szybko kończą rozwój i są gotowe do spełnienia swej życiowej roli.

Kwiaty na pniu

Najwcześniej, bo już w lutym, zakwitła leszczyna pospolita i wierzba iwa. Do nich dołączyła obecnie olsza czarna, rosnąca na brzegach jezior i na bagnach. Wkrótce zakwitnie brzoza brodawkowata idąb szypułkowy. Ich kwiaty tylko na pierwszy rzut oka wydają się być niepozorne i nieatrakcyjne. Wystarczy się im przyjrzeć z bliska, aby docenić ich niebanalną urodę. Wymienione drzewa są jednopienne, bo wytwarzają na jednym osobniku (drzewie) długie barwne kotki męskie i niewielkie kwiatki żeńskie.

Atrakcyjna jemioła

Rośliny szpilkowe, na przykład sosna zwyczajna i modrzew europejskito także drzewa jednopienne i wiatropylne. Ich kwiatostany mają postać szyszeczek, żółtych męskich i czerwonawych żeńskich wytwarzanych na szczytach ulistnionych gałązek, aby wiatr miał do nich wygodny dostęp. Szyszki modrzewia rozwijają się wczesną wiosną równocześnie ze szpilkami. Zaś sosna zakwitnie w maju, w pełni wiosny. Pospolita wierzba iwa należy do drzew dwupiennych. Żółte kotki męskie (bazie) wytwarzane są na drzewach męskich, zaś zielone kotki żeńskie na drzewach żeńskich. Zaczyna już kwitnąć dwupienna topola szara. W przypadku tego drzewa rzadko zobaczymy osobniki żeńskie, częściej spotkamy osobniki męskie z pięknymi kolorowymi kotkami. Inaczej jest z dwupienną jemiołą, tworzącą na drzewach zimozielone kule. Kwiatostany usytuowane są w rozwidleniach gałązek. Dominują krzewy żeńskie nad męskimi. Jemioła długo utrzymuje swoje kwiaty, bo od lutego nawet do początku maja. Kwiaty są żółtawe, niepozorne, ale w kwietniu maksymalnie otwarte. Mają przyjemny zapach i wydzielają duże ilości słodkiego nektaru. Te kwiatowe atrakcje zwabiają latające już w tym czasie owady, które przy okazji odwiedzin, przenoszą pyłek z jednego kwiatu na drugi. Im bliżej wiosny, tym więcej roślin będzie zakwitać. Robić się będzie coraz bardziej kolorowo zarówno na drzewach jak i na łąkach....

Maria Olszowska
Autorka jest emerytowaną nauczycielką biologii. Pochodzi z Krakowa, od trzydziestu lat mieszka w Mrągowie. Wciąż odkrywa piękno Mazur i chciałaby zachęcić innych do poznawania cudów tej krainy

/brzoza brodawkowata 'Dalecarlica'