Straszka pospolita – pierwsza w sezonie

Pierwsze osobniki można wypatrzeć już w marcu, gdy w czasie ciepłych dni fruwają nisko wśród uschniętych roślin, gdzie zresztą świetnie się maskują i tym samym łatwo umykają naszej uwadze.

Niebieskie oczy samców

Nasza bohaterka należy do rodziny pałątkowatych (Lestidae) i jest jedną z dwóch przedstawicielek rodzaju Sympecma w naszym kraju. Drugą jest wyraźnie rzadsza, objęta ochroną gatunkową straszka syberyjska (S. paedisca), którą miałem już okazję przedstawić u siebie na blogu, więc nie będę się o niej zbytnio rozpisywał. Na koniec dodam jeszcze, że w niektórych książkach występuje pod nazwą „zimówka rudawa.”
Nasza straszka pospolita (Sympecma fusca) to niezbyt duża ważka, dorasta najwyżej do 3,7 cm, zaś rozpiętość jej skrzydeł sięga 4,4 cm. Z ubarwienia jest brunatno-szara, z połyskującymi, zielonkawymi plamami biegnącymi wzdłuż ciała, które z czasem tracą jednak swój kontrast. Z tego też względu osobniki po zimowaniu, są bardziej niepozorne, niż świeże, tuż po przeobrażeniu. Co ciekawe, w okresie godowym, oczy samców stają się z wierzchu niebieskawe.
Z wyglądu samiec i samica są niemal identyczni, a odróżnić je można w zasadzie tylko po przydatkach analnych na końcu odwłoka. U samców mają one kształt szczypców, natomiast u samic przypominają kształtem parę rozchylonych, białych listków.
Niełatwo jest też odróżnić straszkę pospolitą od straszki syberyjskiej. Da się to zrobić oglądając bok tułowia. U obu gatunków znajdują się tam dwa zielonkawo-brązowe, metaliczne paski. W przypadku straszki pospolitej oba paski mają taką samą grubość, a do tego ich krawędzie są równe, bez żadnych dodatków czy odchyleń. Jeśli natomiast chodzi o straszkę północną, to górny pasek jest wyraźnie szerszy, niż ten pod nim, a na dolnej krawędzi tego pierwszego, znajduje się dodatkowo kanciasty „ząbek.”

Spotkasz ją w całej Polsce

Straszka pospolita jest rzeczywiście dość pospolita; można ją spotkać w całym kraju, tylko na północnym-wschodzie może być nieco rzadsza. Ważki te preferują okolice mniejszych, płytkich wód stojących oraz zatoki większych jezior czy torfowisk. Szczególnie interesują je te, które są gęsto porośnięte szuwarami. Często jednak odlatują daleko od miejsca, w którym przyszły na świat, przez co można je spotkać chociażby na obrzeżach lasów, przy drogach i polanach. Pierwsze osobniki nowego pokolenia pojawiają się w lipcu oraz sierpniu, później następuje okres w którym hibernują, po czym uaktywniają się wiosną, i latają gdzieś tak do maja, a pojedyncze osobniki do czerwca.

Ważki hibernatusy

Wśród naszych rodzimych ważek straszki są naprawdę wyjątkowe, ponieważ jako jedyne hibernują w dorosłej formie. Pozostałe natomiast zimują jako larwy, ukryte gdzieś na dnie zbiorników wodnych. Taki stan rzeczy sprawia, że straszki mogą wyfruwać ze swoich zimowisk jak tylko po ustępującej zimie zrobi się w miarę ciepło, chociażby już w marcu. W pierwszej kolejności gromadzą energię, wygrzewając się na słońcu, co jednak wcale nie usypia ich czujności. Wręcz przeciwnie, straszki są wyjątkowo płochliwe. Zaniepokojone natychmiast odlatują, dlatego wcale nie tak łatwo jest do nich podejść i zrobić im zdjęcie.

Miłość w tandemie

Z czasem przechodzą jednak do tego co najważniejsze o tej porze roku, czyli do godów. Te odbywają przy zbiornikach wodnych o których wspomniałem przy okazji występowania. Wówczas straszki łączą się w pary, w tzw. tandemy i w takich właśnie pozycjach przysiadają na poziomych, unoszących się na powierzchni wody martwych źdźbłach trzcin, sitów i innych roślin. Przy pomocy ostrego pokładełka, samice wkłuwają się w ich tkanki i składają w nich jaja. Larwy straszek wylęgają się jakieś trzy tygodnie później i rozwijają przez najbliższe trzy miesiące.
Po przeobrażeniu się w owady dorosłe straszki zajmują się przede wszystkim zdobywaniem pokarmu. Tym są głównie drobne muchówki, ale też inne latające owady. Rzecz jasna nie odbywają wówczas godów, zamiast tego cierpliwie czekają do jesieni. Kiedy ta w końcu nadejdzie, gromadzą się na łodygach uschniętych roślin i na nich zapadają w sen zimowy, który u owadów zwie się fachowo diapauzą. W tym stanie nie przeszkadzają im ani mrozy, ani nawet śnieg, który czasami niemal zupełnie je zasypuje. Co jednak najciekawsze, nawet w czasie zimowania, straszki są niezwykle czujne. Zaniepokojone potrafią się nawet przesunąć na drugą stronę łodygi!
Materiał pozyskaliśmy dzięki współpracy ze stroną https://swiatmakrodotcom.wordpress.com