Wysoczyzna Elbląska zaskakuje tajemniczymi leśnymi ścieżkami i panoramicznymi widokami. Liczne szlaki piesze i rowerowe prowadzą przez najbardziej atrakcyjne turystycznie wzgórza między Elblągiem a Tolkmickiem, dlatego poświęcamy im cykl „Poznaj Wysoczyznę Elbląską od A do Z!”, który specjalnie dla naszych Czytelników tworzy zespół Parku Krajobrazowego Wysoczyzny Elbląskiej.
TURYSTYCZNE ABECADŁO
L jak lepiężnik
Wiosną, czasem już w marcu, można spotkać wyrastające spod ziemi kwiatostany lepiężników. Ich liście pojawią się znacznie później, jak kwiaty zaczną przekwitać i będą osiągały duże rozmiary, nawet do kilkudziesięciu cm średnicy, co czyni je największymi liśćmi dziko żyjących roślin, jakie występują w naszym kraju. Ale zacznijmy od kwiatów.
Wiosną, czasem już w marcu, można spotkać wyrastające spod ziemi kwiatostany lepiężników. Ich liście pojawią się znacznie później, jak kwiaty zaczną przekwitać i będą osiągały duże rozmiary, nawet do kilkudziesięciu cm średnicy, co czyni je największymi liśćmi dziko żyjących roślin, jakie występują w naszym kraju. Ale zacznijmy od kwiatów.
Wiosną wyrastają pędy kwiatowe, różnej wysokości: zależy od tego, czy są one męskie, czy żeńskie (lepiężniki są dwupienne, czyli mają osobno kwiaty męskie i żeńskie) oraz oczywiście od gatunku lepiężnika. Ponadto wydłużają się one w trakcie wzrostu rośliny i w okresie owocowania mogą mieć już nawet metr wysokości.
Rozsiewany przez wiatr
Na pędach kwiatowych, na łodydze znajdują się łuskowate, lancetowate w kształcie liście, a nad nimi, na szczycie rośliny są drobne kwiaty zebrane w koszyczki, a następnie w grona. Lepiężniki kwitną od marca do maja. W miarę upływu czasu i wzrostu rośliny, pęd się wydłuża, osiągając nawet do metra wysokości w okresie, kiedy wykształcają się owoce. Owocem lepiężników jest niełupka, czyli suchy, jednonasienny, niepękający owoc, zaopatrzony w aparat lotny – puch, który umożliwia rozsiewanie nasion przez wiatr.
Na pędach kwiatowych, na łodydze znajdują się łuskowate, lancetowate w kształcie liście, a nad nimi, na szczycie rośliny są drobne kwiaty zebrane w koszyczki, a następnie w grona. Lepiężniki kwitną od marca do maja. W miarę upływu czasu i wzrostu rośliny, pęd się wydłuża, osiągając nawet do metra wysokości w okresie, kiedy wykształcają się owoce. Owocem lepiężników jest niełupka, czyli suchy, jednonasienny, niepękający owoc, zaopatrzony w aparat lotny – puch, który umożliwia rozsiewanie nasion przez wiatr.
Zielone liście rozwijają się gdy przekwitają kwiaty
Gdy kwiaty zaczynają przekwitać, z kłącza rozwijają się już normalne, zielone liście odziomkowe o długich ogonkach liściowych. Lepiężniki to byliny (rośliny wieloletnie) o rozgałęzionych, podziemnych kłączach. Dzięki rozłogom mogą tworzyć rozległe łany i są w stanie zagłuszyć inne, rozwijające się na danym stanowisku rośliny.
Gdy kwiaty zaczynają przekwitać, z kłącza rozwijają się już normalne, zielone liście odziomkowe o długich ogonkach liściowych. Lepiężniki to byliny (rośliny wieloletnie) o rozgałęzionych, podziemnych kłączach. Dzięki rozłogom mogą tworzyć rozległe łany i są w stanie zagłuszyć inne, rozwijające się na danym stanowisku rośliny.
Na terenie Parku Krajobrazowego Wysoczyzny Elbląskiej rosną trzy gatunki lepiężników: biały, różowy i kutnerowaty.
Wyjątkowy okaz
Lepiężnik biały to gatunek typowo górski, rzadki na terenie naszego Parku, spotykany w wilgotnych lasach: w jarach, nad ciekami wodnymi (np. nad Grabianką). Ma białawe kwiaty. Liście są sercowate lub nerkowate w kształcie, o ząbkowanych brzegach, duże do około 60 cm średnicy. Liście od spodu są pokryte cienkim, szarawym kutnerem, czyli drobnymi, miękkimi włoskami wypełnionymi powietrzem.
Lepiężnik biały to gatunek typowo górski, rzadki na terenie naszego Parku, spotykany w wilgotnych lasach: w jarach, nad ciekami wodnymi (np. nad Grabianką). Ma białawe kwiaty. Liście są sercowate lub nerkowate w kształcie, o ząbkowanych brzegach, duże do około 60 cm średnicy. Liście od spodu są pokryte cienkim, szarawym kutnerem, czyli drobnymi, miękkimi włoskami wypełnionymi powietrzem.
Fot. Hanna Kruk
Liście lepiężnika białego rozwijają się gdy przekwitają kwiaty
Liście lepiężnika białego rozwijają się gdy przekwitają kwiaty
Dawniej używany w lecznictwie
Lepiężnik różowy to pospolity gatunek w całym kraju o brudnoróżowych lub czerwonawych kwiatach i czerwonawym pędzie kwiatostanowym z łuskowatymi liśćmi, które na początku są różowawe, a z czasem zielenieją. Liście odziomkowe są podobne do liści lepiężnika białego i równie duże, a większe: osiągają średnicę nawet do 100 cm. Młode liście od spodu są pokryte kutnerem, który z czasem zanika. Lepiężnik różowy jest obecny w różnych siedliskach, ale najbardziej lubi tereny podmokłe: rośnie nad rowami, brzegami cieków na skraju lasu, w wilgotnych zaroślach. Dawniej był używany w lecznictwie: kłącze i liście stosowano m.in. do leczenia padaczki, nerwic, migreny, astmy, kaszlu, migreny, przy pasożytach przewodu pokarmowego, a zewnętrznie – przy stanach zapalnych skóry. Ponieważ zawiera toksyczne alkaloidy, nie powinno się go zbierać i stosować na własną rękę.
Miłośnik piaszczystych siedlisk
Lepiężnik kutnerowaty ma żółtawe lub brudnobiałe kwiaty. Liście, w porównaniu do dwóch poprzednich gatunków, są mniejsze (do około 20 cm), początkowo zwinięte w „tutkę”, a ponadto są najszersze przy nasadzie i mają kształt raczej trójkątny niż sercowaty. Od spodu są trwale pokryte białym kutnerem, ogonki liściowe również są owłosione. Lepiężnik kutnerowaty lubi wilgotne, piaszczyste siedliska nad morzem lub brzegami rzek, w naszym regionie występuje na piaszczystych plażach nad Zalewem Wiślanym.
Lepiężnik kutnerowaty ma żółtawe lub brudnobiałe kwiaty. Liście, w porównaniu do dwóch poprzednich gatunków, są mniejsze (do około 20 cm), początkowo zwinięte w „tutkę”, a ponadto są najszersze przy nasadzie i mają kształt raczej trójkątny niż sercowaty. Od spodu są trwale pokryte białym kutnerem, ogonki liściowe również są owłosione. Lepiężnik kutnerowaty lubi wilgotne, piaszczyste siedliska nad morzem lub brzegami rzek, w naszym regionie występuje na piaszczystych plażach nad Zalewem Wiślanym.
Fot. Hanna Kruk
Lepiężnik kutnerowaty rośnie na plażach nad Zalewem Wiślanym
Lepiężnik kutnerowaty rośnie na plażach nad Zalewem Wiślanym
Hanna Kruk, Park Krajobrazowy Wysoczyzny Elbląskiej
A w piątek 7 lipca przeczytacie o Łęczu, wyjątkowej wsi na Wysoczyźnie Elbląskiej.
Turystyczne Abecadło z Parkiem Krajobrazowym Wysoczyzny Elbląskiej:
A jak Abegg
B jak bielik
C jak cesarz
D jak dzięcioł
E jak Elbląskie Towarzystwo Starożytności
F jak flora wiosenna
G jak głazy narzutowe
H jak Hoggo
I jak irys
J jak jeleń sika
K jak kruszczyki
Wysoczyznę Elbląską polecamy zwiedzać przy pomocy aplikacji Kraina Buka. To idealny przewodnik dla wszystkich aktywnych turystów, chcących poznać urokliwe miejsca i zakątki Wysoczyzny Elbląskiej. Aplikacja pokaże najciekawsze miejsca, zabytki, pomniki przyrody i inne okoliczne atrakcje do odkrycia w trakcie urlopu lub wolnego weekendu. Zeskanuj kod QR, by pobrać aplikację na swój telefon.
A jak Abegg
B jak bielik
C jak cesarz
D jak dzięcioł
E jak Elbląskie Towarzystwo Starożytności
F jak flora wiosenna
G jak głazy narzutowe
H jak Hoggo
I jak irys
J jak jeleń sika
K jak kruszczyki
Wysoczyznę Elbląską polecamy zwiedzać przy pomocy aplikacji Kraina Buka. To idealny przewodnik dla wszystkich aktywnych turystów, chcących poznać urokliwe miejsca i zakątki Wysoczyzny Elbląskiej. Aplikacja pokaże najciekawsze miejsca, zabytki, pomniki przyrody i inne okoliczne atrakcje do odkrycia w trakcie urlopu lub wolnego weekendu. Zeskanuj kod QR, by pobrać aplikację na swój telefon.
Typ, małych (50-2000 µm), przezroczystych zwierząt bezkręgowych z charakterystycznym wieńcem rzęsków... 
Grzbiet o zabarwieniu brązowym, srebrzystoszarym, żółtawym, oliwkowozielonym, niebieskoszarym, pomarańczowym,... 
Opaślik to owad z rzędu prostoskrzydłych, ale od innych pasikoników wyróżnia się silnymi, rozwiniętymi... 
Nadrzewek to owad z rzędu prostoskrzydłych. Prostoskrzydłe są znane z tego, że przeobrażają się niezupełnie... 
Nazwę polską podał Władysław Wojewoda w 2003. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany... 
Komentarze (0) pokaż wszystkie komentarze w serwisie
Dodaj komentarz Odśwież
Dodawaj komentarze jako zarejestrowany użytkownik - zaloguj się lub wejdź przez