Mądziak malinowy

Królestwo
grzybów
Podkrólestwo
pieczarniaki
Rząd
sromotnikowce
Rodzina
sromotnikowate
Rodzaj
mądziak
Gatunek
Mądziak malinowy

Grzyb: Mądziak malinowy

Kategoria
Grzyby
Nazwa łacińska
Mutinus ravenelii
Gatunek grzybów z rodziny sromotnikowatych (Phallaceae).
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozowali w 1853 r. Berkeley i William Curtis nadając mu nazwę Corynites ravenelii. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1888 r. E. Fisch, przenosząc go do rodzaju Mutinus. Nazwę polską nadali Barbara Gumińska i Władysław Wojewoda w 1983 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był też jako mądziak szkarłatny.

Owocnik początkowo ma postać jaja o rozmiarach 2-1,5 cm, okrytego białym i gładkim perydium. Rozwijający się owocnik przebija górną część perydium i rośnie w górę tworząc walcowaty receptakl. Czasami część rozerwanego perydium pozostaje na wierzchołku receptakla, tworząc niby czapeczkę. Wysokość receptakla 6-7 cm, wyjątkowo do 10 cm, grubość 1 cm. Ma kształt walcowaty, podstawę nieco zwężoną, a wierzchołek zaostrzony. Wewnątrz receptakl jest pusty, czasami na szczycie znajduje się otworek. Dolna, bezpłodna część receptakla jest biaława z malinowym odcieniem, czasami całkiem biała. Górna, płodna część jest silnie malinowa i pokryta oliwkowozielonym, śluzowatym Ohymenium.

Gleba mądziaka malinowego w dojrzewających receptaklach wytwarza silny, nieprzyjemny zapach podobny do zapachu fekalii lub psującego się mięsa. Zapachem tym zwabia owady padlinożerne, które siadają na owocniku, a do ich odnóży przyklejają się zarodniki, za pośrednictwem owadów roznoszone często na spore odległości. Zaobserwowano też, że owocniki tego grzyba są chętnie i bez szkody dla ich zdrowia zjadane przez psy.
Zarodniki gładkie i elipsoidalne o rozmiarach 4-6 × 1-3 μm.




Owocniki wytwarza od czerwca do listopada. Rośnie na ziemi w parkach i ogrodach, w szkółkach leśnych, rzadko w lasach i zaroślach (szczególnie pod wierzbami)[3]. Często występuje w miastach, obok wysypisk śmieci i w zanieczyszczonych zaroślach, czasami także w parkach[8].

Obszar występowania

Gatunek synantropijny pochodzący z Ameryki Północnej. Zwiększa zasięg występowania. W Europie znaleziony po raz pierwszy w Niemczech w 1943 roku. Obecnie w Europie jest szeroko rozprzestrzeniony, pojawił się również na Nowej Zelandii. Spotykany jest również w Polsce.
W Polsce po raz pierwszy mądziaka malinowego zaobserwowano w Krakowie w 1965 r. Występował tutaj w miejscach wilgotnych, na próchnicznej glebie. Na naturalnych siedliskach obserwowano go po raz pierwszy w 1987 r. w Kampinoskim Parku Narodowym.

Informacje na temat ochrony

Był gatunkiem rzadkim, umieszczono go więc na liście grzybów podlegających ścisłej ochronie. Jednak po stwierdzeniu, że jest w Polsce gatunkiem obcym, w 2004 r. został z tej listy usunięty.

Zdjęcie: Jerzy Opioła/commons.wikimedia.org / Mądziak malinowy

Zobacz również