konik polski
- Kategoria
- Zwierzęta > Ssaki
- Nazwa łacińska
- Equus caballus
- Sposób odżywiania
- roślinożerne
Polska rasa konia późno dojrzewającego (3–5 lat) w typie kuca, długowiecznego, odpornego na choroby i trudne warunki utrzymania. Koniki polskie mają twardy róg kopytowy, pozwalający pracować niepodkutym na twardym podłożu.
Dzikimi przodkami koników polskich były tarpany, podobne do odkrytych w Azji przez rosyjskiego badacza Nikołaja Przewalskiego w 1876 roku koni Przewalskiego. Zamieszkiwały one do końca XVII wieku lesiste obszary wschodniej Polski, Litwy i Prus. W okolicach Puszczy Białowieskiej przetrwały do 1780 roku, kiedy to zostały odłowione i umieszczone w zwierzyńcu hrabiów Zamoyskich koło Biłgoraja. Około 1806 roku, z powodu panującej biedy, zostały one rozdane okolicznym chłopom. W 1914 roku Jan Grabowski i Stanisław Schuch opisali małe chłopskie myszate koniki z okolic Biłgoraja.
Pierwsze próby prowadzenia zorganizowanej hodowli tych koni zostały podjęte w Polsce w 1923 roku, w Państwowej Stadninie Koni w Janowie Podlaskim i w 1928 roku w Folwarku Dworzyszcze, należącym do Liceum Krzemienieckiego.
Profesor Tadeusz Vetulani wprowadził nazwę "konik polski", wysunął także hipotezę o istnieniu odmiany leśnej tarpana. Dzięki jego staraniom zaczęto odtwarzać konika o typowych dla tarpana cechach w warunkach rezerwatowych w Puszczy Białowieskiej. We wrześniu 1939 roku stado liczyło 40 sztuk. W okresie II wojny światowej Niemcy zrabowali konie i wywieźli je do Rzeszy na potrzeby badań prowadzonych przez naukowców niemieckich.
Po zakończeniu wojny rozpoczęto odbudowę hodowli z udziałem nielicznych koników rozproszonych po kraju i rewindykowanych z Niemiec (poza stadem białowieskim). W roku 1949 uruchomiono stadninę w Popielnie. W roku 1952 trafiła tam również grupka koników z Białowieży. W 1955 roku stadninę w Popielnie przejęła Polska Akademia Nauk, następnie podjęto przerwany eksperyment prof. Vetulaniego.
Wygląd: mały wzrost, silna i krępa budowa; prymitywna, ciężka głowa; szyja krótka i nisko osadzona, prosta; mało wyraźny kłąb, głęboka klatka piersiowa, zad ścięty, obfita czarna grzywa i ogon z nielicznymi jasnymi włosami, umaszczenie myszate, czarna pręga grzbietowa, pręgi na kończynach, rzadko występuje pręga łopatkowa. Kopyta nieduże i mocne. Klacze są mniejsze od ogierów
Wysokość w kłębie koni dorosłych (klacze i ogiery): 130 – 140 cm; obwód klatki piersiowej (wartości minimalne koni dorosłych obu płci – 165 cm; obwód nogi nad pęciną (wartości minimalne koni dorosłych): klacze – 16,5 cm, ogiery – 17,5 cm; masa ciała 300 – 400 kg.
Współcześnie koniki polskie użytkuje się przede wszystkim: jako konie wierzchowe, zwłaszcza w rekreacji – w rajdach i wycieczkach konnych, w hipoterapii – ze względu na charakter i pokrój, w lekkich zaprzęgach, w hodowli, jako rezerwa genetyczna, w pielęgnacji krajobrazu poprzez wypasanie.
Obszar występowania
WQ Polsce głównymi ośrodkami hodowlanymi są:
* w warunkach rezerwatowych: Popielno, Roztoczański Park Narodowy, Biebrzański Park Narodowy, Stacja Doświadczalna w Stobnicy, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu;
* w warunkach stajennych: Popielno, Stado Ogierów Sieraków, Stadnina Koni Dobrzyniewo;
* Poznańska hodowla roślin w Tulcach – gospodarstwo rolne w Kobylnikach (woj. wielkopolskie) – stado zachowawcze koników polskich, ponad 100 sztuk;
* docelowo na wolności: w październiku 2007 roku rozpoczęto program introdukcji konika polskiego w Bieszczadach. Konie umieszczono w zagrodzie adaptacyjnej na terenie dawnej wsi Radziejowa. Program przewidywał wypuszczenie koni na wolność po kilkuletnim okresie adaptacyjnym, służącym ukształtowaniu się tabunów i wytworzenia naturalnych stosunków stadnych w ich obrębie. Dzikie konie mają wypełniać niszę ekologiczną, jaką stanowią łąki, pastwiska oraz tereny leśne po wysiedlonych wioskach. Ich obecność ma zapobiegać zarastaniu gruntów rolnych roślinami krzewiastymi i drzewami.