Średniej wielkości wędrowny ptak wodny z rodziny kaczkowatych.
Samiec, w okresie godowym, ma czarny wierzch ciała, a brzuch, szyję i boki białe. Ma czarną głowę z zielonym połyskiem, a także z kontrastową białą plamą u nasady dzioba. Żółte oczy.
Samiec poza okresem godowym i samica w okresie godowym mają podobne upierzenie: szarobrunatny tułów, brązowa głowa, żółty pasek na dziobie. Samica ma białe oczy.

Długość ciała od 41 do 50 cm, rozpiętość skrzydeł od 64 do 81 cm.
Gągoł żywi się innymi zwierzętami, głównie mięczakami, skorupiakami, owadami wodnymi, małymi rybami i płazami. Gągoły potrafią nurkować na głębokość do 4 m.
Gągoły, które dobiorą się w pary, nie zmieniają później partnerów. Ich gniazdo mieści się w dziupli, która może znajdować się nawet 20 m nad ziemią. Dziuple mogą być bardzo głębokie, a ich dno wysłane jest trocinami zmieszanymi z puchem. Samica składa jaja raz w roku, wysiaduje je sama, przez około 30 dni.
Pisklęta wykluwają się jednocześnie, a gniazdo opuszczają po jednym dniu. Kaczęta od początku są samodzielne, a lotne stają się po 60 dniach.

Występuje w północnej i środkowej Europie oraz w północnej Azji i Ameryce Północnej. Zimuje w zachodniej i południowej Europie, w środkowej Azji i na południowych wybrzeżach Atlantyku, Pacyfiku i Oceanu Indyjskiego.

W Polsce występuje bardzo nielicznie na północy i zachodzie kraju (głównie na Pomorzu i Mazurach, poza tym w Wielkopolsce, na Ziemi Lubuskiej i Śląsku). W okresie wędrówek i zimą dość liczny na wybrzeżu Bałtyku, większych jeziorach i rzekach.

W Polsce objęty ścisłą ochroną gatunkową.