Czosnek niedźwiedzi

Królestwo
roślin
Podkrólestwo
naczyniowe
Gromada
nasienne
Podkrólestwo
okrytonasienne
Rząd
szparagowce
Rodzina
czosnkowate
Rodzaj
czosnek
Gatunek
czosnek niedźwiedzi

Roślina: Czosnek niedźwiedzi

Kategoria
Rośliny > Rośliny zielne
Nazwa łacińska
Allium ursinum L.
Przeciętna długość życia
Bylina (roślina wieloletnia)
Kwitnie od kwietnia do maja. Kwiaty zapylane są przez trzmiele i muchy. Jeżeli nie dojdzie do zapylenia krzyżowego, może nastąpić samozapylenie, gdyż po pewnym czasie niezapylony słupek wygina się, dotykając pręcików. Mechanizm ten umożliwia roślinie wytworzenie nasion również wtedy, gdy kwiatów nie odwiedzały owady. Nasiona w łupinie nasiennej mają zgromadzony tłuszcz, chętnie zjadany przez mrówki, które przy okazji rozsiewają je po lesie (myrmekochoria). Nasiona dojrzewają już w czerwcu lub lipcu, jednak kiełkować mogą dopiero po kilkunastu miesiącach.

Roślina osiąga wysokość 20–50 cm. Rośnie kępami, czasami tworzy duże, zwarte łany. Cała roślina wydziela charakterystyczny czosnkowy zapach.
Cebula jest wąska, długa 2–6 cm, pokryta półprzezroczystą błoną, lub pozostałymi z niej wiązkami włókien. Czasem tworzą się nieliczne boczne cebulki.
Łodyga o wysokości 15–50 cm, prosto wzniesiona, pełna, trójkanciasta i bezlistna.
Liście odziomkowe, zazwyczaj dwa, czasem trzy lub jeden, długoogonkowe, szerokie na 2–5 cm, płaskie, cienkie, o soczystozielonej barwie.
Kwiaty zebrane w płaskokulisty, dość luźny baldach pozorny na szczycie łodygi. Kwiaty białe, osadzone na dwa razy od nich dłuższych szypułkach, o średnicy do 15 mm. Złożone są z 6 do 1 cm długich, odstających, równowąskolancetowatych działek, jednego 3-komorowego słupka i 6 pręcików. Nitki pręcików szydlaste; pręciki o połowę krótsze od płatków.
Owoc ro pękająca na 3 części torebka, w której znajduje się 6 nasion.

Obszar występowania

Rośnie dziko w Europie oraz w Turcji i na Kaukazie, jest też uprawiany w innych regionach. W Polsce występuje na całym terenie, głównie jednak w Sudetach, Karpatach, na Pogórzu i na przyległym obszarze (Kotlina Sandomierska i wyżyny), gdzie jest dość pospolity. Na niżu jest dużo rzadszy.
Rośnie w wilgotnych i cienistych lasach liściastych, szczególnie bukowych – optymalne warunki stwarza mu zbiorowisko żyznej buczyny karpackiej, gdzie może występować łanami. Występuje głównie w reglu dolnym. Czasem spotykany na niżu (np. Biebrzański Park Narodowy, Białowieski Park Narodowy). Preferuje gleby świeże, gliniasto-piaszczyste, zasobne w składniki mineralne. Najczęściej występuje na podłożu wapiennym. W górach występuje po regiel dolny.
Wiosną 2014 roku leśnicy odkryli półtorahektarowy łan w lasach Nadleśnictwa Spychowo.

Informacje na temat ochrony

Roślina objęta w Polsce od 2004 r. częściową ochroną gatunkową. Gatunek umieszczony na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski (2006).

Zobacz również