W Polsce żyje 10 gatunków gadów, wszystkie podlegają ochronie gatunkowej ścisłej (gniewosz plamisty, zaskroniec rybołów, wąż Eskulapa, jaszczurka zielona i żółw błotny) lub częściowej (żmija zygzakowata, zaskroniec zwyczajny, padalec zwyczajny, jaszczurka zwinka i żyworodna).
Wysoczyzna Elbląska zaskakuje tajemniczymi leśnymi ścieżkami i panoramicznymi widokami. Liczne szlaki piesze i rowerowe prowadzą przez najbardziej atrakcyjne turystycznie wzgórza między Elblągiem a Tolkmickiem, dlatego poświęcamy im cykl „Poznaj Wysoczyznę Elbląską od A do Z!”, który specjalnie dla naszych Czytelników tworzy zespół Parku Krajobrazowego Wysoczyzny Elbląskiej.
Zaskroniec jako przedstawiciel węży
Zaskroniec zwyczajny (Natrix natrix L.) jest najczęściej w Polsce (w tym na Wysoczyźnie Elbląskiej) występującym, nieszkodliwym dla człowieka i niejadowitym wężem, często spotykanym nad wodą, w lasach, na łąkach i mokradłach. Należy do rzędu łuskonośnych, czyli ma ciało pokryte łuskami, a brzuch tarczkami (takich tarczek brzusznych nie mają jaszczurki, w tym beznoga jaszczurka – padalec zwyczajny).
Zaskroniec ma także dobrze rozwinięte zęby, które są lekko zagięte ku tyłowi po to, aby dobrze przytrzymywać połykaną ofiarę. Jak wszystkie węże, ma luźne i elastyczne połączenia kości czaszki, szczególnie żuchwy i dzięki temu jest w stanie połknąć dużą zdobycz.
Węże nie mają powiek i generalnie mają słaby wzrok, w dodatku są głuche, więc informacje o otoczeniu zbierają dzięki zmysłowi dotyku, korzystając z ruchliwego, długiego i rozwidlonego na końcu języka. Węże mają także w pyszczku narząd Jacobsona, który odbiera bodźce chemiczne (smak i węch).
Pełzanie ułatwia wężom ich budowa anatomiczna: kręgosłup złożony z kilkuset kręgów, ruchome i liczne żebra, brak mostka.
Co jakiś czas węże zrzucają naskórek, zostawiając wylinki.
Węże nie mają powiek i generalnie mają słaby wzrok, w dodatku są głuche, więc informacje o otoczeniu zbierają dzięki zmysłowi dotyku, korzystając z ruchliwego, długiego i rozwidlonego na końcu języka. Węże mają także w pyszczku narząd Jacobsona, który odbiera bodźce chemiczne (smak i węch).
Pełzanie ułatwia wężom ich budowa anatomiczna: kręgosłup złożony z kilkuset kręgów, ruchome i liczne żebra, brak mostka.
Co jakiś czas węże zrzucają naskórek, zostawiając wylinki.
Jak rozpoznać zaskrońca?
Zaskroniec ma charakterystyczne żółte plamy na bokach z tyłu głowy (tzw. plamy skroniowe), otoczone czarną obwódką. Od tych plam pochodzi polska nazwa tego gada. Żółte plamy skroniowe pozwalają na łatwe odróżnienie zaskrońca od innych węży, w tym od jedynego polskiego jadowitego gada – żmii zygzakowatej. Ponadto zaskroniec ma okrągłe źrenice oczu, natomiast żmija – pionowe.
Fot. Zygmunt Gawron
Zaskroniec lubi wygrzewać się na słońcu, często na ścieżkach i drogach
Zaskroniec lubi wygrzewać się na słońcu, często na ścieżkach i drogach
Zaskrońce są aktywne w dzień, tak jak inne gady lubią się wygrzewać na słońcu. Doskonale pływają i nurkują (z tego powodu są nazywane „wężami wodnymi”). Aktywnie polują na swoją zdobycz. Żywią się głównie żabami, ale zjadają również drobne gryzonie (np. myszy), traszki, rzadko ryby czy inne małe zwierzęta. Swoje ofiary zawsze połykają w całości.
Zaskrońce są płochliwe. Zaatakowane, gdy nie mogą uciec, udają martwe i wydzielają cuchnącą ciecz z gruczołów koło odbytu. Ich wrogami są lisy, borsuki, bociany i czaple, myszołowy, a także inne ptaki.
Ponieważ zaskrońce lubią się wylegiwać w ciepłych i słonecznych miejscach, często giną na drogach, rozjeżdżane przez auta lub rowery (np. w lesie). Na łąkach zagrożeniem dla nich może być koszenie trawy.
Jak inne gady, jesienią zaskrońce szukają podziemnych kryjówek, w których przesypiają zimę. Budzą się w marcu i na wiosnę rozpoczynają gody. Wtedy też często można je spotkać wygrzewające się w słońcu. Latem samice składają jaja, z których po około 8 tygodniach wylęgają się młode, mające około 30 cm długości (dorosły zaskroniec może mieć nawet do 1,5 m długości).
Wąż pożyteczny a dawniej także czczony
Zaskrońce są bardzo pożyteczne, gdyż zjadają myszy i nornice i które mogą powodować szkody w ogrodach lub gospodarstwach domowych.
W wielu krajach (Litwa, Polska, Ukraina, Skandynawia, Słowacja, Niemcy – a ściślej: Łużyce) są baśnie i przypowieści o królu węży, który strzegł skarbów. Na terenie Litwy, Ukrainy i dawnych Łużyc zaskrońce cieszyły się sympatią ludności. W dawnych czasach, Bałtowie i Słowianie uważali, że są one świętymi zwierzętami. Kiedyś (jeszcze w XIX wieku) na wsiach trzymano zaskrońce w domu i stawiano dla nich miseczki z mlekiem. Wierzono również, że jeśli zaskroniec opuści dom, to budynek wkrótce spłonie.
W wielu krajach (Litwa, Polska, Ukraina, Skandynawia, Słowacja, Niemcy – a ściślej: Łużyce) są baśnie i przypowieści o królu węży, który strzegł skarbów. Na terenie Litwy, Ukrainy i dawnych Łużyc zaskrońce cieszyły się sympatią ludności. W dawnych czasach, Bałtowie i Słowianie uważali, że są one świętymi zwierzętami. Kiedyś (jeszcze w XIX wieku) na wsiach trzymano zaskrońce w domu i stawiano dla nich miseczki z mlekiem. Wierzono również, że jeśli zaskroniec opuści dom, to budynek wkrótce spłonie.
Hanna Kruk
Park Krajobrazowy Wysoczyzny Elbląskiej
Park Krajobrazowy Wysoczyzny Elbląskiej
WYSOCZYZNA ELBLĄSKA OD A DO Z:
Zobacz także: Wysoczyzna Elbląska od A do Z: A jak Abegg 
Wysoczyzna Elbląska zaskakuje tajemniczymi leśnymi ścieżkami i panoramicznymi widokami. Liczne szlaki piesze i rowerowe prowadzą przez najbardziej atrakcyjne...
Wysoczyzna Elbląska zaskakuje tajemniczymi leśnymi ścieżkami i panoramicznymi widokami. Liczne szlaki piesze i rowerowe prowadzą przez najbardziej atrakcyjne...Zobacz także: Wysoczyzna Elbląska od A do Z: B jak bielik 
Wysoczyzna Elbląska zaskakuje tajemniczymi leśnymi ścieżkami i panoramicznymi widokami. Liczne szlaki piesze i rowerowe prowadzą przez najbardziej atrakcyjne...
Wysoczyzna Elbląska zaskakuje tajemniczymi leśnymi ścieżkami i panoramicznymi widokami. Liczne szlaki piesze i rowerowe prowadzą przez najbardziej atrakcyjne...Zobacz także: Wysoczyzna Elbląska od A do Z: C jak cesarz 
Wysoczyzna Elbląska zaskakuje tajemniczymi leśnymi ścieżkami i panoramicznymi widokami. Liczne szlaki piesze i rowerowe prowadzą przez najbardziej atrakcyjne...
Wysoczyzna Elbląska zaskakuje tajemniczymi leśnymi ścieżkami i panoramicznymi widokami. Liczne szlaki piesze i rowerowe prowadzą przez najbardziej atrakcyjne...Zobacz także: Wysoczyzna Elbląska od A do Z: D jak dzięcioł 
Wysoczyzna Elbląska zaskakuje tajemniczymi leśnymi ścieżkami i panoramicznymi widokami. Liczne szlaki piesze i rowerowe prowadzą przez najbardziej atrakcyjne...
Wysoczyzna Elbląska zaskakuje tajemniczymi leśnymi ścieżkami i panoramicznymi widokami. Liczne szlaki piesze i rowerowe prowadzą przez najbardziej atrakcyjne...Zobacz także: Wysoczyzna Elbląska od A do Z: E jak Elbląskie Towarzystwo Starożytności 
Wysoczyzna Elbląska zaskakuje tajemniczymi leśnymi ścieżkami i panoramicznymi widokami. Liczne szlaki piesze i rowerowe prowadzą przez najbardziej atrakcyjne...
Wysoczyzna Elbląska zaskakuje tajemniczymi leśnymi ścieżkami i panoramicznymi widokami. Liczne szlaki piesze i rowerowe prowadzą przez najbardziej atrakcyjne...Zobacz także: Wysoczyzna Elbląska od A do Z: F jak flora wiosenna 
Wysoczyzna Elbląska zaskakuje tajemniczymi leśnymi ścieżkami i panoramicznymi widokami. Liczne szlaki piesze i rowerowe prowadzą przez najbardziej atrakcyjne...
Wysoczyzna Elbląska zaskakuje tajemniczymi leśnymi ścieżkami i panoramicznymi widokami. Liczne szlaki piesze i rowerowe prowadzą przez najbardziej atrakcyjne...Zobacz także: Wysoczyzna Elbląska od A do Z: G jak głazy narzutowe 
Charakterystycznym elementem krajobrazu Wysoczyzny Elbląskiej są liczne wąwozy i jary. W wyniku intensywnie zachodzących procesów erozyjnych w zboczach...
Charakterystycznym elementem krajobrazu Wysoczyzny Elbląskiej są liczne wąwozy i jary. W wyniku intensywnie zachodzących procesów erozyjnych w zboczach...Zobacz także: Wysoczyzna Elbląska od A do Z: H jak Hoggo 
Wysoczyzna Elbląska zaskakuje tajemniczymi leśnymi ścieżkami i panoramicznymi widokami. Liczne szlaki piesze i rowerowe prowadzą przez najbardziej atrakcyjne...
Wysoczyzna Elbląska zaskakuje tajemniczymi leśnymi ścieżkami i panoramicznymi widokami. Liczne szlaki piesze i rowerowe prowadzą przez najbardziej atrakcyjne...Zobacz także: Wysoczyzna Elbląska od A do Z: I jak irys, czyli kosaciec 
Wysoczyzna Elbląska zaskakuje tajemniczymi leśnymi ścieżkami i panoramicznymi widokami. Liczne szlaki piesze i rowerowe prowadzą przez najbardziej atrakcyjne...
Wysoczyzna Elbląska zaskakuje tajemniczymi leśnymi ścieżkami i panoramicznymi widokami. Liczne szlaki piesze i rowerowe prowadzą przez najbardziej atrakcyjne...Zobacz także: Wysoczyzna Elbląska od A do Z: J jak jeleń sika 
Na Wysoczyźnie Elbląskiej jesień jest szczególnie piękna. Rosną tu głównie lasy liściaste, które jesienią stanowią malownicze tło rozległych, nadmorskich...
Na Wysoczyźnie Elbląskiej jesień jest szczególnie piękna. Rosną tu głównie lasy liściaste, które jesienią stanowią malownicze tło rozległych, nadmorskich...Zobacz także: Wysoczyzna Elbląska od A do Z: K jak kruszczyki 
Wszyscy znają piękne, egzotyczne storczyki rosnące w doniczkach i kupowane w kwiaciarniach. Warto jednak wiedzieć, że w Polsce również rosną dzikie storczyki,...
Wszyscy znają piękne, egzotyczne storczyki rosnące w doniczkach i kupowane w kwiaciarniach. Warto jednak wiedzieć, że w Polsce również rosną dzikie storczyki,...Zobacz także: Wysoczyzna Elbląska od A do Z: L jak lepiężnik 
Wysoczyzna Elbląska zaskakuje tajemniczymi leśnymi ścieżkami i panoramicznymi widokami. Liczne szlaki piesze i rowerowe prowadzą przez najbardziej atrakcyjne...
Wysoczyzna Elbląska zaskakuje tajemniczymi leśnymi ścieżkami i panoramicznymi widokami. Liczne szlaki piesze i rowerowe prowadzą przez najbardziej atrakcyjne...Zobacz także: Wysoczyzna Elbląska od A do Z: Ł jak Łęcze 
Jedną z najstarszych i zarazem najciekawszych wsi Wysoczyzny Elbląskiej jest Łęcze. Malowniczo położone między Elblągiem a Tolkmickiem od wieków pobudza...
Jedną z najstarszych i zarazem najciekawszych wsi Wysoczyzny Elbląskiej jest Łęcze. Malowniczo położone między Elblągiem a Tolkmickiem od wieków pobudza...Zobacz także: Wysoczyzna Elbląska od A do Z: M jak miodunka 
Wiosną (od marca do maja) w lasach i zaroślach Wysoczyzny Elbląskiej można napotkać kwitnącą roślinę o sercowatojajowatych liściach (przypominających kształtem...
Wiosną (od marca do maja) w lasach i zaroślach Wysoczyzny Elbląskiej można napotkać kwitnącą roślinę o sercowatojajowatych liściach (przypominających kształtem...Zobacz także: Wysoczyzna Elbląska od A do Z: N jak Natura 2000 
Natura 2000 to program tworzący sieć obszarów objętych ochroną przyrody na terenie Unii Europejskiej. Jego celem jest zachowanie określonych typów siedlisk...
Natura 2000 to program tworzący sieć obszarów objętych ochroną przyrody na terenie Unii Europejskiej. Jego celem jest zachowanie określonych typów siedlisk...Zobacz także: Wysoczyzna Elbląska od A do Z: O jak orzesznica 
Wysoczyzna Elbląska zaskakuje tajemniczymi leśnymi ścieżkami i panoramicznymi widokami. W kolejnej części cyklu, który specjalnie dla naszych Czytelników...
Wysoczyzna Elbląska zaskakuje tajemniczymi leśnymi ścieżkami i panoramicznymi widokami. W kolejnej części cyklu, który specjalnie dla naszych Czytelników...Zobacz także: Wysoczyzna Elbląska od A do Z: P jak pomniki przyrody 
„Drzewa moje ojczyste! Jeśli niebo zdarzy, bym wrócił was oglądać, przyjaciele starzy, czyli was znajdę jeszcze?” – pisał Adam Mickiewicz. Tym razem Wysoczyzna...
„Drzewa moje ojczyste! Jeśli niebo zdarzy, bym wrócił was oglądać, przyjaciele starzy, czyli was znajdę jeszcze?” – pisał Adam Mickiewicz. Tym razem Wysoczyzna...Zobacz także: Wysoczyzna Elbląska od A do Z: R jak rezerwat przyrody 
Rezerwaty przyrody są powoływane w celu ochrony obszarów, które są zachowane w stanie naturalnym lub mało zmienionym — ekosystemy, ostoje i siedliska przyrodnicze,...
Rezerwaty przyrody są powoływane w celu ochrony obszarów, które są zachowane w stanie naturalnym lub mało zmienionym — ekosystemy, ostoje i siedliska przyrodnicze,...Zobacz także: Wysoczyzna Elbląska od A do Z: S jak Szlak Kopernikowski 
Mikołaj Kopernik był związany z naszym regionem przez większość swojego owocnego życia. Pełnił liczne funkcje w służbie biskupa i kapituły warmińskiej....
Mikołaj Kopernik był związany z naszym regionem przez większość swojego owocnego życia. Pełnił liczne funkcje w służbie biskupa i kapituły warmińskiej....Zobacz także: Turystyczne ABC: Święty Kamień. To tutaj składano ofiary bogom 
Święty Kamień to głaz narzutowy zlokalizowany w wodach Zalewu Wiślanego, pomiędzy Tolkmickiem a Fromborkiem. W zależności od poziomu wody oddalony jest...
Święty Kamień to głaz narzutowy zlokalizowany w wodach Zalewu Wiślanego, pomiędzy Tolkmickiem a Fromborkiem. W zależności od poziomu wody oddalony jest...Zobacz także: Turystyczne ABC: Tojad rycerzem leśnych parowów 
Wędrowca, zabłąkanego późnym latem w głuszy mrocznych, śródleśnych jarów Wysoczyzny Elbląskiej, oczarować niespodziewanie może widok obsypanych błękitnofioletowymi...
Wędrowca, zabłąkanego późnym latem w głuszy mrocznych, śródleśnych jarów Wysoczyzny Elbląskiej, oczarować niespodziewanie może widok obsypanych błękitnofioletowymi...Zobacz także: Turystyczne ABC: Sowa mądra głowa czy świetny łowca? 
Uszatka zwyczajna Asio otus to sowa z rodziny puszczykowatych (Strigidae). Uszatka jest dość pospolita, choć nie tak jak najliczniej występująca w naszym...
Uszatka zwyczajna Asio otus to sowa z rodziny puszczykowatych (Strigidae). Uszatka jest dość pospolita, choć nie tak jak najliczniej występująca w naszym...Zobacz także: Wysoczyzna Elbląska od A do Z: W jak Wysoczyzna Elbląska 
Za malowniczy krajobraz Wysoczyzny Elbląskiej, zwanej niekiedy Bieszczadami Północy, odpowiada ostatnie zlodowacenie północnopolskie, które trwało od 115...
Za malowniczy krajobraz Wysoczyzny Elbląskiej, zwanej niekiedy Bieszczadami Północy, odpowiada ostatnie zlodowacenie północnopolskie, które trwało od 115...Wysoczyznę Elbląską polecamy zwiedzać przy pomocy aplikacji Kraina Buka. To idealny przewodnik dla wszystkich aktywnych turystów, chcących poznać urokliwe miejsca i zakątki Wysoczyzny Elbląskiej. Aplikacja pokaże najciekawsze miejsca, zabytki, pomniki przyrody i inne okoliczne atrakcje do odkrycia w trakcie urlopu lub wolnego weekendu. Zeskanuj kod QR, by pobrać aplikację na swój telefon.
Chrząszcz z rodziny zgniotkowatych. W stadium imago osiągają 11–15 mm długości. Ciało tych chrząszczy... 
Gatunek małego ptaka z rodziny szpaków (Sturnidae). Gatunek inwazyjny.
Nieco mniejszy od kosa, upierzenie... 
Gatunek dużego, częściowo wędrownego ptaka wodnego z rodziny kaczkowatych (Anatidae), zamieszkujący Eurazję... 
Brudnica to owad z rzędu motyli. U tego gatunku występuje wyraźny dymorfizm płciowy. Rozpiętość skrzydeł... 
Rozpiętość skrzydeł sięga nawet 12,4 cm. Przednie skrzydła mają kolor brązowy, z jaśniejszymi, cienkimi... 
Komentarze (0) pokaż wszystkie komentarze w serwisie
Dodaj komentarz Odśwież
Dodawaj komentarze jako zarejestrowany użytkownik - zaloguj się lub wejdź przez